عەمار حه‌كیم: دژی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی توركیاین

سه‌رۆكی ره‌وتی حیكمه‌ی نیشتیمانی رایگه‌یاند، دۆخی سیاسی عێراق له‌ بارودۆخێكی هه‌ستیاردایه‌ و پێویستی به‌ چاره‌سه‌ر و پێداچونه‌وه‌یه‌كی واقعی و خێرایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ دۆخی داخران و به‌سته‌ڵه‌كه‌وه‌ به‌ره‌و كرانه‌وه‌ بمانبات و زۆر به‌ توندی هۆشداری ده‌ده‌ین له‌ هه‌وڵه‌كانی تێپه‌ڕاندنی ئه‌و هاوپه‌یمانێتیانه‌ی كه‌ ناهاوسه‌نگن، ده‌شڵێت، “ئێمه‌ دژی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی توركیاین له‌ خاكی عێراقدا و پێویسته‌ هه‌رچی زوه‌ بابه‌تی به‌زاندنی سنوری خاكی عێراق كۆتایی پێبهێنرێت”.

عه‌ممار حه‌كیم، سه‌رۆكی ره‌وتی حیكمه‌ی نیشتیمانی ئه‌مڕۆ سێشه‌ممه‌ له‌ وتارێكدا به‌بۆنه‌ی یه‌كه‌مین رۆژی جه‌ژنی ره‌مه‌زان له‌لای شیعه‌كانی عێراق، رایگه‌یاند، “له‌دوای حه‌وت مانگ له‌ هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌ له‌ عێراق هێشتا دواخستنێكی زۆر ده‌بینین له‌ پێكهێنانی كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی عێراق كه‌ پێچه‌وانه‌ی ئه‌و خاڵانه‌یه‌ كه‌ هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته‌ی له‌سه‌ر دامه‌زرا و پاره‌یه‌كی زۆر خه‌رجكراو جگه‌ له‌ په‌كخستنی ئیراده‌ی خه‌ڵك بۆ پێكهێنانی حكومه‌تێكی به‌هێزی پته‌و بۆ ئه‌وه‌ی گۆڕانكاریه‌كی كاریگه‌ر له‌ بونیادی ده‌وڵه‌ت و كه‌رته‌كانی بكرێت له‌ڕوی خزمه‌تگوزاری، ئابوری و ئه‌منییه‌وه‌”.
ئاماژه‌ی به‌وه‌شكرد، “دۆخی سیاسی عێراق له‌ بارودۆخێكی هه‌ستیاردایه‌ و پێویستی به‌ چاره‌سه‌ر و پێداچونه‌وه‌یه‌كی واقعی و خێرایه‌ بۆ ئه‌وه‌ی له‌ دۆخی داخران و به‌سته‌ڵه‌كه‌وه‌ به‌ره‌و كرانه‌وه‌ بمانبات و كێشه‌كان چاره‌سه‌ر بكرێن، ئه‌گه‌ر ئه‌و كه‌شه‌ مه‌عنه‌ویه‌ی رۆژانی جه‌ژن بقۆزینه‌وه‌ و به‌ره‌و دیالۆگی نیشتیمانی بڕۆین ده‌توانین ئه‌نجامی بده‌ین، زۆر به‌ڕونی ده‌ڵێم كرده‌ی شكاندانی به‌سته‌ڵه‌كی سیاسی خزمه‌ت به‌ ئامانج و وڵات و لایه‌نه‌كان هه‌موان ده‌كات، كرده‌ی شكاندنی سیاسی خزمه‌ت به‌ هیچ لایه‌نێك ناكات و هیچ وڵاتێك بونیادنانێت و هیچ ئامانجێكیش به‌دیناهێنێت، به‌ڵكو ده‌بێته‌ مایه‌ی زیادبونی ئه‌و رقه‌ به‌رایه‌تییه‌ی كه‌ ئێستا هه‌یه‌ و چاوه‌ڕوانكردنی چاره‌سه‌ریه‌كان”.

هاوكات هۆشداریشدا له‌وه‌ی كه‌ “شكاندنی سیاسی كاریگه‌ری خراپی له‌سه‌ر دیموكراسییه‌ت و به‌نده‌كانی ده‌ستور و به‌ ئاشته‌وایی ئاڵوگۆڕی ده‌سه‌ڵات ده‌بێت و پێویسته‌ زۆر به‌ ڕونی سه‌ركۆنه‌ی هه‌ر ده‌ستدرێژییه‌ له‌سه‌ر ده‌ستور بكه‌ین، پێویسته‌ هه‌مو ده‌ستدرێژیه‌ك له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه‌ك له‌سه‌ر خه‌ڵك و قوتیان رابگرین كه‌ خۆی له‌ پێكنه‌هێنانی حكومه‌ت ده‌بینێته‌وه‌، ئه‌وه‌ی ئێستا روده‌دات ئه‌وه‌ ده‌سه‌لمێنێت كه‌ له‌ بونیادی سیستمی سیاسی كێشه‌یه‌كی قوڵ هه‌یه‌ و گرنگه‌ ئه‌وه‌ ره‌چاو بكه‌ین كه‌ بونی ئه‌و كێشانه‌ له‌دوای هه‌ڵبژاردنه‌كانه‌وه‌ كێشه‌ی زۆر قوڵیان به‌دیهێناوه‌”.

عه‌ممار حه‌كیم باسی له‌وه‌شكرد، “بانگه‌شه‌كانمان بۆ پێكهێنانی حكومه‌تێكی نوێ كه‌ خۆی له‌ فراكسیۆنی گه‌وره‌ترین ببینێته‌وه‌ كه‌ له‌ پێكهاته‌ی گه‌وره‌ترین ببینێته‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی هاوكێشه‌یه‌كی سیاسی سه‌قامگیر و جێگیر به‌دیبێت، هه‌روه‌ها دڵنیایی بدرێت له‌ پێکهێنانی حكومه‌تێكی به‌هێز كه‌ بتوانێت ئامانجه‌كانی گه‌ل له‌ ژیانێكی خۆشگوزه‌ران به‌دیبهێنێت، زۆر به‌ توندی هۆشداری ده‌ده‌ین له‌ هه‌وڵه‌كانی تێپه‌ڕاندنی ئه‌و هاوپه‌یمانێتیانه‌ی كه‌ ناهاوسه‌نگن كه‌ ده‌بێته‌ هۆی تێپه‌ڕاندنی ئه‌وه‌ی پێكهاته‌ی سه‌ره‌كی له‌ عێراق حكومه‌ت پێبهێنێت و فراكسیۆنێكی گه‌وره‌ پێبكهێنێت”.

ئه‌وه‌شی خسته‌ڕو، “حكومه‌ته‌كانی رابردو ئاڵۆزی زۆریان دروستكرد، هیچ سه‌ركه‌وتنێك بۆ زۆرینه‌ی نیشتیمانی نیه‌ ئه‌گه‌ر دوربێت له‌ هاوبه‌شانی سیاسی و دیمه‌نی سیاسی ئێستا قبوڵی هیچ سه‌ركێشییه‌كی نوێ ناكات، پێویسته‌ كاتی زیاتر به‌ فیڕۆ نه‌ده‌ین بۆ بونیادنانی ده‌وڵه‌تێك كه‌ پێویسته‌ ده‌وڵه‌تێك بێت له‌ ئاستی ئه‌و ركابه‌رایه‌تیانه‌دا بێت كه‌ هه‌یه‌”.

له‌باره‌ی ئۆپه‌راسیۆنه‌كانی توركیا له‌ خاكی عێراقدا، حه‌كیم وتی، “ئێمه‌ دژی ئه‌و ئۆپه‌راسیۆنانه‌ین كه‌ توركیا سه‌روه‌ری عێراق پێشێل ده‌كات و خاكی عێراق ده‌به‌زێنێت، هه‌روه‌ها دژی هه‌مو به‌كارهێنانێكی خاكی عێراقین بۆ هێرشكردنه‌ سه‌ر توركیا و وڵاتانی دیكه‌، ئه‌م دۆسیه‌یه‌ بوه‌ته‌ مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌ و نامانه‌وێت هیچ كێشه‌یه‌ك بۆ توركیا دروست بكرێت له‌ خاكی عێراقه‌وه‌، له‌ هه‌مانكاتدا نامانه‌وێت سه‌روه‌ری عێراق پێشلبكرێت به‌مشێوه‌یه‌ی ئێستا هه‌یه‌ و كه‌رامه‌تی عێراق بریندار ده‌دات، داوا له‌ حكومه‌ت ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ هێزه‌ سیاسیه‌كان و خه‌ڵك زۆر راشكاو بێت له‌باره‌ی ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی ده‌بێته‌ هۆكار بۆ پێشێلكردنی سه‌روه‌ری عێراق، ئه‌مه‌ دۆسیه‌یه‌ی هه‌ستیاره‌ و ئێمه‌ چاودێری دۆخه‌كه‌ ده‌كه‌ین”.

پەیوەندیدار