دێ ل 14/5/2023 هەلبژارتنێن بەروەخت یێن سەرۆککۆمار و پەرلەمانێ تورکیا (600 کورسی) وێ بێنە ئەنجامدان. رۆیتەرز و سی ئێن ئێن یێن ئەمریکی د راپۆرتێن خۆ دا دیار دکن کو دهنگێن کوردێن باکۆر (20٪) وێ بۆ دەستنیشانکرنا سەرۆککۆمارێ نوى یێ تورکیا ئێکلاکەر بن (Turkey’s Kurds eye kingmaker role in election against Erdogan).
د ڤێ هەلبژارتنێ دا، دو بەرە هەڤڕکیا توند بۆ گەهشتنا دەستهەلاتێ و کورسیا سەرۆککۆمارى دکن. بەرەیا ئێکێ سەرۆککۆمارێ تورکیا، رەجەب تەیب ئەردۆگان سەرۆکاتیا وێ دکەت ب ناڤێ بەرەیا میللەتە Milet و پارتێن کۆنسەرڤاتیڤێن راست وەک مەهەپە (١٢٪ ژ کورسیێن پەرلەمانی هەیە) کو پارتەکا نەژادپەرەستە و ناسیۆنالیزما دژی چارەسەریا پرسگرێکا کوردە. پارتا بچویکا کوردی هوداپار Huda par (2 کورسیێن پەرلەمانی هەنە) یا کو ب ناڤێ حیزبواللە یا کوردی دهێتە ناسکرن ژى کەتیە د بەرەیا میللەت دا و پشتگیریا دوبارەبوونا ئەردۆگان وەک سەرۆککۆمار دکەت و بەروڤاژی مەهەپەیا دۆستا ئەردۆگان داخوازا فەرمی ناسکرنا زمانێ کوردی و چارەسەریا وێ دکەت.
بەرەیا ئوپۆزسیۆن یا ب ناڤ جمهور Cumhur ب سەرۆکاتیا سەرۆکێ جەهەپە Chp (25٪ ژ کورسیێن پەرلەمانی هەنە) و ب پشتگیریا 6 پارتێن ئوپۆزسیۆنێ یە. دناڤ بەرەیێ جمهور ژی دا، پارتیا ناسیونالیستیا IYI parti (10٪ ژ کورسییێن پەرلەمانی هەنە)، ئی پارتی کو ژ پارتیا نەژادپەرستا مەهەپە جودا بوویە هەیە. IYI parti ئی پارتی ئینکارا هەبوونا پرسگرێکا کورد ل تورکیا دکەت و دژى وێ بوو کو پارتیا پرۆ کوردیا هەدەپە پشکداریا بەرەیا جمهور بکەت.
ناڤەندێن لێکۆلینێن سەربخۆ یێن نێڤدەولەتی تەخمینا وێ دکرن کو تنێ والیێ ئیستانبولێ ئەکرەم ئیمامئوغلۆ و والیێ ئەنقەرە ژ پارتێن جەهەپێ ب تنێ تاکەکەسن کو بشێن هەلبژارتنان ژ ئەردۆگان ببەن. لێ ژ بەر کو دۆزگەرێ گشتی یێ تورکیا ل دژی وان دۆز ڤەکرنە، نەشێن ببنە کاندیدێن سەرۆککۆماری.
پارتیا پرۆ کوردیا هەدەپە HDP کو ل هەلبژارتنێن سالا 2018 (12٪) ژ دەنگێن پەرلەمانی ئیناین و سەرۆکێ وان یێ بەرێ سەلاحەدین دەمیرتاش حەفت سالە د زیندان دایە، نەکەفتنە نە بەرەیا جمهوریەتا ب سەرۆکاتیا کەمال کلیچدار ئوغلۆ و نه بەرەیا میللەت ب سەرۆکاتیا رەجەب تەیب ئەردۆغان. هەدەپە نەراستەوخۆ پشتگیریا کلیچدار ئوغلۆى دکەت. ژ بەر هەبوونا دۆزا گرتنا ڤێ پارتیێ، وان پارتەکا نوى وەک ئەلتەرناتیڤ ب ناڤێ پارتا کەسکا چەپ دامەزراندیە.
کاندیدێ پارتا جەهەپێ ئەکرەم ئیمام ئوغلۆ ب پشتگیریا راستەوخۆ یا کوردان و هەدەپێ شیا ل سالا 2019 پۆستێ والیەتیا ئیستەنبولێ ژ پارتا ئاکەپە ببەت. خراببوونا رەوشا ئابووریا تورکیا ب تایبەتی ل باکورێ کوردستانێ، ئەردهەژا ڤێ داویێ، زیندانیکرنا دەمیرتاش و هەڤالێن وان و لادانا سەرۆک باژێرڤانیێن باکورێ کوردستانێ و جێگیرکرنا قەیومان ل جهێن وان، وێ ب شێوەیەک نێگهتیڤ کارتێکرنێ ل سەر دەنگێن ئەردۆگانى ل باکورێ کوردستان بكهت.
ئەورۆپا و ئەمریکا راستەوخۆ پشتگیریا ئوپۆزیسیۆنا تورکیا دکەن، ل دەمەکێ کو چین و رۆسیا و ئیران ل گەل مانا ئەردۆگانن بۆ بەرەیێ رۆژهەلاتێ دژی رۆژئاڤایێ. تێ تەخمینکرن کو رۆسیا و چین ب رێکێن ئەلکترۆنی و شەرێ سایبەر Cyber مایتێکرنێ د هەلبژارتنێن تورکیا دا بۆ فایدێ ئەردۆگانى بکەن.
رزگار حەمید شەریف
