چەند رۆژێكە گرژییەك لەناوچە عەرەبیەكانی رۆژئاوای كوردستان هەستی پێدەكرێت، پیدەچێت لەبەرامبەر بڕیاری كۆنترۆڵكردنی سنوری سوریاو عیراق، ئێران هەوڵی جۆرێك لەپشێوی بدات بۆ دروستكردنی فشار لەسەر ئەمریكا. رەنگە ئەم هەوڵەی ئێران ئەمجارە شتێكی ئەوتۆی لێ شین نەبێت، بەڵام ئاماژەیەكی مەترسیدارە بۆ بوونی زەمینەی دەستوەردانی وڵاتانی هەرێمەكە لەبارودۆخی رۆژئاوای كوردستان.
ماوەیەكە ئەمریكا هێزێكی زۆری هێناوەتە ناوچەكەو دەیەوێت لەچەند خاڵێكی دیاریكراوی سنوری نێوان عیراق سوریا لەدیوی سوریا جێگیربكات بۆ رێگرتن لەهاتن و چوونی ئەو هێزە میلیشیایانەی ئێران كە لەنێوان شام و عیراق هاتووچۆ دەكەن. لەبەرامبەر ئەم هەنگاوە، پێدەچێت ئێران هەوڵبدات فشار بكات و هەوڵی دۆزینەوەی دەریچەیەك یاخود تولەرێیەكی نوێ بدات بۆ هاتووچۆی چەكدارانی شیعە لەنێوان عیراق و شام. لەچەند رۆژی رابردوو لەناو هێزەكانی سوریای دیموكرات پشێویەك لەدێرزۆر دروستبوو.
گروپێكی دیاریكراو كە پێدەچێت ژمارەیان زۆر نەبێت جۆرێك لەگرژی و پشێویان دروستكرد، بەڵام هێزەكانی سوریای دیموكرات زۆر خێرا كۆنترۆڵیان كردوو سەردەستەی ئەو گروپەشیان دەستگیركرد كە عەرەبێكی سوننەی خەڵكی دێرزۆرە بەناوی (ئەحمەد خەبیل) ناسراو بە ئەبو خەولەو بۆخۆی یەكێك بوو لەفەرماندەكانی هێزەكانی سوریای دیموكرات.
ئەبو خەولەو برایەكی بەوە تۆمەتبارن كە بازرگانی نەوت لەگەڵ رژێمی سوریا دەكەن و بەر لەماوەیەكیش برایەكی ئەبوو خەولە دەستدرێژیی كردبووە سەر دوو كچ لەرەققەو دواتریش هەردووكی كوشتبوون، بەڵام لەچەند رۆژی رابردوو تۆمارێكی دەنگی كەوتە دەست هێزەكانی سوریای دیموكرات كە سەرۆك هۆزێكی عەرەبی ناوچەكە قسە بۆ خەڵك دەكات و هانیان دەدات بۆ دووبەرەكی قەومیی و تۆمەتی مەترسیدار دەداتە پاڵ هێزەكانی سوریای دیموكرات.
ئەم تۆمارە دەنگییە هیچ گومانی نەهێشتەوە كە ئەم بارگرژییەی هەیە دەستی دەرەكی لەپشتە بەتایبەتیش پەنجەی تۆمەت بۆ ئێران درێژدەكرێت. لەوانەیە رژێمی سوریاو ئێران و توركیاو وڵاتانی كەنداو هەوڵبدەن لەڕێی تۆخكردنەوەی بیری عەرەبی واتە دروستكردنی دووبەرەكی نەتەوەیی نێوان كوردو عەرەب، یاخود هاندانی ئاینی لەژێر ناونیشانی دژایەتیكردنی ئەمریكا هەوڵبدەن گرفت بۆ ناوچەكە دروستبكەن. بەكورتی ئەگەر ئەمریكا رێگای نێوان عیراق و سوریا دابخات، گروپە چەكدارەكانی نزیك ئێران روبەرووی گرفت دەبنەوە كە دەیان گروپی جیاوازن و خەڵكی (عیراق، ئەفغانستان، پاكستان، یەمەن و وڵاتانی دیكەی عەرەبی و ناوچەكەن). ئەم گروپانە لەنزیك فرۆكەخانەی دیمەشق و سەیدە زەینەب و لەشام جیگیرن و لەرووداوەكانی دوای 2011 رۆڵێكی ئێجگار گرنگیان گێڕا لەپاراستنی رژێمی سوریاو دامركاندنەوەو پوكاندنەوەی شەپۆلی ناڕەزایەتی بەهاری عەرەبی كە سوریاشی گرتەوە. ئێستا ئێران بەدوای دەریچەیەكی دیكەدا دەگەڕێت.
بەپێی لێكدانەوە، دەیەوێت سود لەبارودۆخی ناوچە عەرەبیەكانی ژێر كۆنترۆڵ و هەژموونی هێزەكانی سوریای دیموكرات ببینێت كەهەموویان عەرەبی سوننەی خێڵەكی توندڕەون. پێدەچێت تاران هەوڵبدات عەرەبەكانی ناوچەكە بەتایبەت هۆزەكان هانبدات بۆ روبەرووبونەوەی هێزەكانی سوریای دیموكرات و ئەمریكیەكان. لەئەنجام ئەگەر نەتوانێت تولە رێیەكی نوێ بۆ هاتووچۆی گروپەكان بدۆزێتەوە، ئەوا پشێوی لەناوچەكە دروستبكات و هێزەكانی سوریای دیموكرات و ئەمریكا سەرقاڵی دۆخێكی نوێ بكات، بەڵام لەمەدا سەركەوتوو دەبێت یان نا؟ ئەمە دەوەستێتە سەر چۆنیەتی مامەڵەكردنی هێزەكانی سوریای دیموكرات لەگەڵ ئەو ناوچانە.
شارەكانی رەققە، تەبقە، دێرزۆر، هۆل، شەدادی و ژمارەیەكی شارو ناوچەی دیكە كە زۆرینەی رەهای دانیشتوانەكەیان عەرەبی سوننەن دەكەونە ژێر كۆنترۆڵی هێزەكانی سوریای دیموكرات. ئەوناوچەیە بەهۆی سروشتی مێژوویی و سیاسی و جوگرافیی و كۆمەڵایەتیەوە ناوچەیەكی لەبارە بۆ دەستوەردانی ئیقلیمی و ناوچەیی. پێكهاتەی دانیشتوانەكەی عەرەبی سوننەی توندڕەویی خێڵەكین و ناوچە هەرە دواكەوتووەكەی سوریان لەرووی كۆمەڵایەتییەوە.
ژمارەیەكی زۆر لەخێڵ و هۆزی عەرەبی لێیە كە پەیوەندیان لەگەڵ رژێمی بەعس لەدیمەشق هەیە، هەروەك ئەو ناوچانە بەسروشت خەڵكەكەی موسڵمانی سوننەی توندڕەون و پێشتریش لەژێر فەرمانڕەوایی داعشدابوون و ژینگەیەكی لەباربوو بۆ ئەو گروپە! بۆیە ئەگەرەكانی دەستوەردانی دەرەكی بەتایبەتیش دیمەشق، توركیا، ئێران و وڵاتانی كەنداو زۆرە. ئەوەی گرنگە، ئەگەر حكومڕانی خۆسەر یاخود هێزەكانی سوریای دیموكرات بیانەوێ ئەگەرەكانی گرژی لەناوچەكە كەم بكەنەوە یاخود هەر هەوڵێك پوچەڵ بكەنەوە، پێویستە بەر لەهەموو شتێك كار بۆ شەراكەتی راستەقینەی پێكهاتە كۆمەڵایەتی و نەتەوەییەكانی ناوچەكە بكەن. هەروەك دیموكراسی بەرەو پێشەوە ببەن و هاوكات كار بۆ بوژانەوەی ئابوریی ناوچەكە بكەن كە فاكتەرێكی گرنگی سەقامگیریی ئەمنیە.
